Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ – Ngữ văn 12 – HOC247

Bình luận đoạn thơ sau trong bài Vội vàng của Xuân Diệu:

Ta muốn ôm

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

Và non nước, và cây, và cỏ rạng,

Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,

Cho no nê thanh sắc của thời tươi;

-Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn và ngươi!

Gợi ý làm bài:

a. Mở bài

• Giới thiệu tác giả, bài thơ, đoạn thơ, dự báo nội dung bình luận (niềm say mê, cuồng nhiệt đến với cuộc sống của Xuân Diệu).

b. Thân bài

• Đoạn thơ thể hiện khát vọng hưởng thụ hương sắc mùa xuân, vẻ đẹp cuộc đời một cách mãnh liệt, gấp gáp, hối hả và vồ vập đến cuồng nhiệt.
• Là sự công khai bộc lộ tình cảm một cách thành thực.
• Có sự vội vàng, vồ vập đó là do bức tranh mùa xuân đang ở độ non tươi, thi sĩ đang ở tuổi trẻ.
• Khuynh hướng tư tưởng chứa đựng trong đoạn thơ là tích cực, là đẹp:
  • Mỗi khoảnh khắc trong đời đều vô cùng quý giá, phải biết quý từng giây và sống có ý nghĩa.
  • Thiết tha, say đắm với cuộc đời đó là tình cảm đẹp.
• Đoạn thơ còn thể hiện khả năng dùng ngôn ngữ để biểu đạt tình cảm của Xuân Diệu thật độc đáo, mới mẻ.
  • Hàng loạt động từ có giá trị biểu cảm mãnh liệt, tăng dần mức độ của sự vồ vập, đắm say (ôm, riết, say, thâu…, cắn).
  • Thủ pháp điệp đa dạng (điệp từ, điệp ngữ, điệp cú pháp, điệp cảm xúc tăng tiến…).
  • Nghệ thuật góp phần diễn tả thành công cảm xúc của nhà thơ.

c. Kết bài

• Đánh giá chung về khuynh hướng thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám bộc lộ qua đoạn trích (thiết tha với cuộc đời, cuộc đời với nghĩa trần thế nhất).

Ví dụ 2:

Cảm nhận của anh (chị) về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu thể hiện qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh.

Gợi ý làm bài:

a. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
• Giới thiệu luận đề: Vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu thể hiện qua bài thơ.

b. Thân bài

• Giới thiệu hình tượng sóng: là một sáng tạo độc đáo của Xuân Quỳnh, sóng là sự ẩn thân, hóa thân của nhân vật trữ tình “em”.
• Cảm nhận về bài thơ để thấy được vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu:
  • Thể hiện tiếng nói của trái tim tuổi trẻ mang khát vọng tình yêu muôn thuở.
  • Khao khát khám phá sự bí ẩn của qui luật tình yêu nhưng không tìm thấy câu trả lời.
  • Bộc lộ một tình yêu sôi nổi, đắm say, nồng nàn, mãnh liệt, một nỗi nhớ cồn cào, da diết, chiếm lĩnh cả thời gian và không gian.
  • Luôn hướng tới một tình yêu thủy chung, son sắt.
  • Ước vọng có một tình yêu vĩnh hằng, bất tử để làm đẹp cho cuộc đời.
  • Đặc sắc nghệ thuật:
    • Ẩn dụ (mượn hình tượng sóng để thể hiện tình yêu một cách sinh động, gợi cảm).
    • Thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt, nhịp nhàng gợi âm vang của sóng.
    • Ngôn từ giản dị, trong sáng, hình ảnh thơ giàu sức gợi.
• Bàn luận chung về vấn đề nghị luận: Bài thơ đã thể hiện nổi bật vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu.
  • Chân thành, say đắm, nồng nàn, mãnh liệt, thủy chung, trong sáng, cao thượng.
  • Nó vừa mang nét đẹp tình yêu của người phụ nữ Việt Nam truyền thống, vừa có nét táo bạo, chủ động đến với tình yêu của người phụ nữ Việt Nam hiện đại.

c. Kết bài

• Đánh giá chung về giá trị của bài thơ Sóng.
• Khẳng định giá trị nhân văn của bài thơ, cảm nghĩ về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu.